Żużel na żywo

Żużel – co to za dyscyplina?

Podobno pierwsze zawody żużlowe odbyły się już w 1905 roku, ale aż do lat 20. XX wieku trudno mówić o żużlu w takiej formie, w jakiej dziś go znamy, ścigano się bowiem często na drogach gruntowych czy wysypanych kamieniami. Lata 1923 i 1924 to już wyścigi z prawdziwego zdarzenia, rozgrywane na stadionach w Anglii (centrum żużlowym było Newcastle).

Żużel, zwany także speedwayem lub po prostu sportem żużlowym, to dyscyplina, w której na owalnych torach rywalizuje ze sobą czterech (rzadziej sześciu) zawodników ścigających się z ruchem przeciwnym do wskazówek zegara. Wyścigi są rozgrywane indywidualnie, parami lub drużynowo – punkty zdobyte przez zawodników w danych biegach sumuje się (w klasycznym żużlu to 3 punkty za zwycięstwo, 2 za drugie miejsce i 1 za trzecie, ostatni zawodnik pozostaje bez punktów). Czasem obowiązuje tabela biegowa i system pucharowy – tak zresztą aż do 2004 roku rozgrywano zawody Grand Prix.

Motocykle żużlowe są bardzo specyficzne – nie mają skrzyni biegów, hamulców, są przystosowane do jazdy w lewo (choć kierownica skręca także w prawo); silniki mają pojemność do 500 cm3. Tory posypane są granitem, granulowaną cegłą, żużlem, kruszoną skałą (to specjalność australijska i nowozelandzka). Tak naprawdę nawierzchnia, której ten sport zawdzięcza polską nazwę, odchodzi już w przeszłość – w Polsce nie ma już żadnego toru wysypanego żużlem, ostatnim był ten w Krośnie, jednak od 2017 roku i on, jak ogromna większość innych torów, został zmodernizowany i jest już granitowy. Oprócz żużla klasycznego istnieją także inne jego odmiany: żużel lodowy, żużel na trawie, żużel na torach długich czy mini żużel.

Polski żużel – Tomasz Gollob, Bartosz Zmarzlik i inni

Polski żużel obecnie uchodzi za potęgę, ale i we wcześniejszych latach nie mieliśmy się czego wstydzić. Edward Jancarz w 1968 roku zdobył brązowy medal mistrzostw świata – był pierwszym żużlowcem w Polsce, któremu postawiono pomnik (w Gorzowie Wielkopolskim). Jeszcze większe osiągnięcia miał Jarosław Hampel, zwany „Małym”. Żużlowiec ten ma na koncie 2 srebra i brąz mistrzostw świata. Zenon Plech w latach 70. wygrał srebro i złoto na tej samej imprezie (a Polacy jeździli wówczas na najsłabszych maszynach).

Pierwszym polskim mistrzem był Jerzy Szczakiel. Medale na koncie mają Antoni Woryna (2 brązowe) i Paweł Waloszek (srebro), Krzysztof Kasprzak, Patryk Dudek i Maciej Janowski zdobywali po brązowym krążku. Jedną z legend speedwaya jest oczywiście Tomasz Gollob. To mistrz świata, dwukrotny srebrny i czterokrotny brązowy medalista tej imprezy (do tego 6 złotych krążków w drużynie). Tomasz Gollob o miano najlepszego żużlowca w historii polskiego speedwaya rywalizuje z Bartoszem Zmarzlikiem. Bartosz Zmarzlik to 4-krotny mistrz świata, zdobył też 2 srebra i brąz. Ostatnie dwa cykle Grand Prix należały do niego (w ostatnich 5 sezonach wygrał zresztą 4 razy).

Żużel Ekstraliga i 1 liga – transmisje, tabela

Polska PGE Ekstraliga żużlowa uchodzi za jedną z trzech najsilniejszych i najbogatszych lig świata, rywalizując na tym polu z ligą szwedzką i brytyjską. Występuje w niej 8 zespołów, najbardziej utytułowana jest Unia Leszno z 7 trofeami mistrzów Polski, jednak dwa ostatnie sezony należały do Platinum Motoru Lublin. PGE Ekstraliga rusza 12 kwietnia 2024. Finały zaplanowano na 22-29 września.

1 liga żużlowa jest zapleczem Ekstraligi; jeździ w niej również 8 zespołów, a rusza już dzień po Ekstralidze, 13 kwietnia. Prawa do transmisji żużlowych, zarówno PGE Ekstraligi, jak i 1 ligi ma Canal+ Sport (a Eleven Sports do piątkowych meczów Ekstraligi).

Speedway Grand Prix i SEC

Speedway Grand Prix to seria zawodów, których zwycięzca w generalnej klasyfikacji dostaje tytuł mistrza świata na żużlu. Taka forma zawodów obowiązuje od 1995 roku, wcześniej o zdobyciu tytułu decydowały jednorazowe zawody (a rozgrywano je już od 1936 roku). Patrząc na tabelę medalową wszystkich mistrzostw świata, 14 razy triumfowali w niej Duńczycy i Szwedzi, Polska z 6 złotami jest na 7. pozycji. Indywidualnie po 6 złotych krążków wywalczyli Ivan Mauger i Tony Rickardsson (ten pierwszy wszystkie w dawnej formule, Szwed natomiast raz w zawodach jednorazowych i 5 razy w Grand Prix).

Drugą pod względem rangi imprezą jest SEC, czyli Individual Speedway European Championship, odpowiednik mistrzostw Europy. SEC, zwany wcześniej Pucharem Europy i Mistrzostwami Europy, rozgrywa się co roku, na cykl składają się 4 zawody. Polacy zdobyli w historii 3 złota (ale nie zawsze startują tam najlepsi, preferujący Grand Prix). Mistrzem sprzed roku jest Duńczyk Mikkel Michelsen (trzeci był Janusz Kołodziej).

Żużel na żywo

Transmisje żużla na żywo podzieliło między sobą kilka różnych stacji. Bryluje tu Canal+ Sport (chociażby Ekstraliga i 1 liga), ale niektóre wyścigi zobaczyć można także na Viaplay, Eurosporcie czy w Eleven Sports. Transmisje z mistrzostw SEC ostatnio przeprowadzała natomiast telewizja publiczna (TVP Sport).

Aby sprawdzić, gdzie można obejrzeć najbliższe zawody, warto zawsze zajrzeć na stronę https://www.mecz-live.pl/kategoria/zuzel.

Żużel live w Internecie

Żużel online dostępny jest w serwisach Canal+online, Player (Eurosport Extra) oraz sport.tvp.pl. Wybrane wydarzenia i mecze żużlowe można  też oglądać w streamach bumacherskich.